Kuzey Ege Kıyıları Görünürlük Atlası: Açık Deniz (off-shore) Rüzgâr Türbinlerinin Çevresel Fizibilitesi ve Kıyısal Gelişim için Jeo-yersel bir Planlama Aracı

PROJE NO: 121O406

Bu projenin amacı ülkemizin en yüksek açık deniz (off-shore) rüzgâr enerjisi potansiyeline sahip Kuzey Ege deniz alanlarında rüzgâr enerjisi üretiminin planlanması süreçlerinde, çevresel fizibilite açısından gerekli olan güncel ve geleceğe dönük jeo-yersel görünürlük bilgisinin bölge için geliştirilecek “Görünürlük Atlası” yardımı ile sağlanmasıdır. Bu kapsamda, kıyıda belirlenen odak alanların (Seferihisar, Çeşme, Foça, Aliağa, Çandarlı Körfezi, Edremit körfezi, Gökçeada, Bozcaada, Saroz Körfezi) yerleşim ve turizm gelişimleri için geleceğe dönük gelişme projeksiyonları kestirim modelleri ile oluşturulmuştur. “Görünürlük Atlası”, hem deniz alanlarının mekânsal planlaması (marine spatial planning) kapsamında açık deniz rüzgâr türbinleri için yer seçilmesi ve görsel etkilerinin en aza indirilmesine, hem de karasal kıyı alanlarının mekânsal planlanması için bir araç olarak geliştirilmiştir.

Projedeki yaklaşım, açık deniz rüzgâr enerjisi üretimi konusunda teknik belirleyici olan rüzgâr potansiyeli ile sınırlanan alanlara, Görünürlüğün etkili olacağı 15 km mesafe sınırlayıcısı ekleyerek denizde rüzgâr türbinleri, karada ise yerleşimler ve turizm alan/merkezleri için güncel durumu ve gelecek gelişmelerini mekânsal olarak planlamada ve yönetmede kullanılacak bir görünürlük atlası geliştirilmesidir.

Jeo-yersel görünürlük bilgisine dayalı “Görünürlük Atlası” oluşturulması için Projede kullanılan yöntemler, 8 farklı gruptaki sayısal veri setlerine uygulanan (a) işleme öncesi operasyonlar (geometrik/coğrafi düzeltme, projeksiyon dönüştürmeleri, birleştirme/kesme), (b) farklı çözünürlüklerdeki görüntü sınıflamaları, (c) hücresel özişlemeye dayalı gelişme projeksiyonları,(d) kümülatif görüş alanı (viewshed) analizleri ve bunların coğrafi bilgi sistemlerine (CBS) entegrasyonu süreçlerini içermektedir. Projedeki yersel analizlerin temelini kara ve deniz alanları arasındaki görünürlük ilişkilerinin üç boyutlu olarak modellenmesi ve jeo-yersel olarak tematik haritalarla ifade edilmesi oluşturmaktadır. Kıyının kara tarafında hâlihazırda var olan konut alanlarından ve turizm/rekreasyona hizmet eden yapı alanlarından; bu alanların güncel ve gelecekteki mekânsal konfigürasyonunu dikkate alınarak görünürlüklerin modellenmesini kapsayan Proje 8 iş paketinden oluşmuştur.

Açık deniz rüzgâr enerjisi üretimi (1) hem ekonomik ve stratejik, (2) hem çevre ile ilgili (3) hem de insan sağlığı, yaşam kalitesi ve konforu ile ilgili konuları ilgilendirmektedir. Projede üretilen görünürlük atlasının yaygın etkisi, henüz bakir olan deniz alanlarında rüzgâr türbinlerinin planlamasında veri olarak kullanılabilme potansiyelinden kaynaklanmaktadır. Bu altlık, yer seçiminde yapılacak Çok Kriterli Değerlendirmelere çevresel fizibilite boyutunu ekleyebilir. Bu altlık, sayısal ve ölçülebilir bilgi içerdiğinden; ilgili sektör ve kurumların strateji ve politikaların ihtiyaç duyduğu bilgiyi sağlama potansiyeline sahiptir.

●Rüzgâr türbinlerinin görünürlüğü, özellikle yakında yaşayan toplumların yaşam kalitesine olumsuz etki etmektedir. Görünürlük bilgisinin denizde ve karadaki mekânsal planlamalara altlık olarak kullanılması bu etkiyi en aza indirecektir.

●Proje, açık deniz kaynaklı rüzgâr üretiminin görünürlük etkilerinin yol açtığı sorunların (ör: NIMBY olgusu) kontrol edilmesi açısından Türkiye’de ve Dünyada bir örnek teşkil edebilir.

●Proje sonuçları jeoreferanslı tematik haritalar içerdiğinden kolayca dağıtılabilir. CBS ortamında mekânsal planlama ve ÇED süreçlerinde, deniz ve karadaki tüm mekânsal planlama paydaşları tarafından kullanılabilir özellikler taşımaktadır.

● Küresel enerji değerlendirme raporlarına göre Türkiye, gelişen pazarlar arasında açık deniz rüzgâr enerjisi bakımından önemli bir yatırım potansiyeline sahiptir. Proje bu potansiyelin en etkili şekilde kullanılmasına katkı sağlayabilir.

● Yenilenebilir enerji üretimi ve bunun etkili bir şekilde çeşitlendirilmesi doğrudan enerji güvenliğini ilgilendiren bir konudur. Projenin kapsamı açık deniz rüzgâr enerjisi üretiminin mekânsal planlaması yolu ile enerji güvenliğine katkı sağlayacaktır.